Sultan V.Murad‘ın tahttan mecburi inişi ve Sultan II.Abdülhamid’in tahta çıkışı.

Sultan II.Abdülhamid‘in tahta çıkışını anlamak için öncelikle Sultan V.Murad, hatta Sultan Abdülaziz dönemine değinmek gerekir.

Sultan Abdülaziz, Mithat Paşa, Rüştü Paşa ve Hüseyin Avni Paşa’nın öncülüğünde girişilen bir saray darbesi sonucu tahttan indirilmişti. Sultan Abdülaziz’in ardından taht için Sultan V.Murad gündeme gelir. Ancak Sultan V.Murad‘ın bazı problemleri vardı.

Sultan V.Murad doğuştan zayıf bünyeliydi. Bunun yanında şehzadeliği döneminde 25 yıl boyunca sarayda hapis hayatı yaşamış, daha sonra akli dengesi bozulmuş, kendini kontrol edemez hale gelmişti. Bu rahatsızlıkları bir müddet gizli tutulmuş olsa da Sadrazam Mehmed Rüştü Paşa ve Mithat Paşa onun bu durumundan memnun değillerdi. Taht değişikliği gerekliydi ancak ona da sıcak bakmıyorlardı. Çünkü ilişkilerin karışık olduğu bir dönemde bu tür taht değişiklikleri pek iyi sonuç doğurmayabilirdi. Bu sebeple Sultan V.Murad bir süre daha tahtta tutulsa da durumunun ağırlaşması ve padişahın, Mithat Paşa’nın meşrutiyete dair planları gerçekleştiremeyeceği düşüncesiyle şehzade Abdülhamid ile görüşmeler başladı.

29 Ağustos 1876 tarihinde Mithat Paşa ile görüşen şehzade Abdülhamid, anayasayı ilan edeceğini beyan ederek tahtı istediğini göstermiş oldu. Mithat Paşa ile gerçekleşen gizli görüşme ardından Sultan V.Murad’ın 93 gün süren saltanatı “Cünûn-i mutbik” teşhisi ile sona erdi.

Toplanan Vükela Meclisi Sultan V.Murad‘ın hal’ine ve şehzade Abdülhamid’in cülûsüne karar verdi. Ertesi sabah kubbealtında hal fetvası okundu ve fetvaya göre Sultan V.Murad daimi olarak cinnet halindeydi ve bu nedenle görevini icra edemiyordu.

Nihayetinde şehzade Abdülhamid’in cülûsu gerçekleşir ve 31 Ağustos 1876 Perşembe günü tahta çıkar. O dönemde devlet en buhranlı günlerini yaşıyordu. Böyle bir ortamda Sultan II.Abdülhamid tahtta idareyi eline almıştı.

Sadrazamdan nazırlara, hükümet ve ilmiye temsilcilerinin büyüklerinin katıldığı geniş bir tören gerçekleşti. Bu töreni tüm şehirlerde 3 gün süren şenlikler takip etti.

Kaynak:

•AKŞİT, Necdet, Sultan II.Abdülhamid, Akşit Yay., İstanbul 2013.

•ARMAOĞLU, Fahir, 19.YY Siyasi Tarihi 1789-1914, Timaş Yay., İstanbul 2013.

•ENGİN, Vahdettin, Sultan II.Abdülhamid ve İstanbul’u, Yeditepe Yay., İstanbul 2008.

•KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi VIII, TTK Yay., Ankara 2011.

•KÜÇÜK, Cevdet, Murad V, DİA, C.31, İstanbul 2006, syf.183-185.

•KÜÇÜK, Cevdet, Abdülhamid II, DİA, C.1,  İstanbul 1988, syf.216-224.

•ÖZÜKAN, Bülent, Osmanlı Tarihi, Boyut Yay., İstanbul 2009.

Önerilen Okuma

SULTAN II.ABDÜLHAMİD DEVRİ TİCARETİ (1897-98)