11. Yüzyıl ve 12.Yüzyıl Peçenek-Bizans münasebetleri yazı dizimizin ikinci yazısı ile karşınızdayız.
1036’dan itibaren Peçeneklerin esas kitleleri aşağı Tuna boyuna gidince, Peçeneklerle Bizans arasında ancak Tuna nehrinden ibaret bir hudut bulunuyordu.[1] Peçenekler sürekli Balkan topraklarına girmek isteseler de Bizans, bu girişleri bir müddet önlemeye çalıştı ancak bir zaman sonra bu önlenemez hale geldi.
PEÇENEK BİZANS İLİŞKİLERİ
11. Yüzyıl ve 12.Yüzyıl Peçenek-Bizans münasebetleri yazı dizimizin ilk yazısı ile karşınızdayız. Batı Gök-Türk Oğuz boylarından olan Peçenekler , Kaşgarlı Mahmud’a göre 22 Oğuz boyundan…
1026 yılından itibaren artan Peçenek akınlarının başarıya ulaşmasının ardından, Peçenek reisi Turak Bizans’a karşı harp hazırlıklarına başladı.[2] Bu Peçenek akınlarının başarıya ulaşmasında, Bizans İmparatorluğu’nun içinde bulunduğu kötü durum ve thema sisteminin bozulması muhakkak önemlidir. Savaş Bizans-Kegen kuvvetleri ve Peçenekler arasında cereyan etti. Bir Peçenek beyi olan Kegen, Turak ile yaşadığı sorunlar sebebiyle kendisinden intikam almak amacıyla Bizans safına geçmişti. Savaşı kazanan Kegen’in zaferi şöyle anlatılır; Tuna’yı geçen Turak’ın Peçenekleri, Bizans arazisine girdikten sonra bu zamana kadar görmedikleri bolluk ile karşılaştılar. Lüzumlarından fazla yiyip içtiler ve hasta oldular. Kegen’in karşı taarruza geçmesiyle bütün ordu ve başbuğları Kegen ve Bizans’a teslim olmuşlardı.[3]
Bir müddet sonra dağılan Peçenek birlikleri tekrar birleşmeye ve Bizans’a karşı akınlar yapmaya başladılar. İmparator, Turak’ı vatandaşlarına gönderip onları Bizans ile sulhe teşvik etmek istiyordu. Turak’ı göndermeden evvel İmparator, kendisini huzuruna çağırdı ve ondan ne olursa olsun tekrar geri döneceği hususunda söz aldı.[4] Ancak Turak kendi kavminin yanına varır varmaz Bizans’a ettiği yemini bozarak Peçeneklerin tarafına geçti ve eski mevkilerini işgal etmeye başladı.[5] Bunun üzerine Bizans, Peçeneklerin merkezi olan ‘’Yüztepe’’ mevkine saldırmayı ümit etti. Bizans ordusu içinde komutanların düşmana taarruz hususunda anlaşamamaları üzerine Peçenekler ani bir saldırı ile Bizanslıları kaçmaya sevk ettiler. Peçenekler bu suretle 1049 yılında Bizans’ın muhtelif vilayetlerden topladıkları orduyu perişan ettiler.[6]
Bizans hükümeti 1050/1051 kışı mümkün olduğu kadar çok paralı asker toplamaya başladı. Gerek ücretli askerlere gerek yerli kuvvetlere aylık vermek ve onları beslemek için paraya ihtiyacı vardı. Bunun üzerine ahaliden yeni vergiler alınmaya başlandı. Güç halle, Varjag ve Frenklerden ibaret 20 bin kişilik ücretli bir ordu yapılabildi. Bu orduya Bizans kuvvetleri de katılarak sonraları tahtı ele geçirmek teşebbüsünde bulunan Nikefor Bryennios’un kumandası altında Peçeneklere karşı gönderildi.[7] Ancak Trakya ve Makedonya’yı yağma etmekte olan Peçeneklere karşı bu ordu yetmezdi ve bu sebepledir ki Bizans kuvvetleri gerilla harbi yaparak Peçenek kuvvetlerini ani hamlelerle imha etti.
Bizanslılar, bu küçük başarıdan sonra daha da ileri giderek Peçeneklere kat’i bir darbe indirmeyi düşünüyordu. Ancak Bizanslılar, Peçeneklerin merkezi konumundaki ‘’Yüztepe’’ mevkiine gitmeye cesaret edememişlerdi. Bu sırada Peçeneklerin başında Turak bulunuyordu. Derhal harekete geçerek Bizans kuvvetlerini Preslav’ da muhasara ettiler. Bizanslılar, bu şiddetli hücumlara dayanamayıp kaçmaya başladılar ve Peçenekler Bizanslıları takibe koyularak orduya aman vermiyordu. Bu gece muharebesinde Bizanslılar pek çok kayıp verdiler bunlar arasında Bulgaristan valisi Basil de bulunuyordu. [8]
Bu savaştan sonra Bizans-Peçenek arasında 30 yıl sürecek bir barış yapılmıştır.(1053)
[1] Kurat, a.g.e., s.63
[2] A.N.Kurat, Peçenek Tarihi, s.133.
[3] A.N.Kurat, a.g.e., s.134.
[4] A.N.Kurat, Peçenek Tarihi, s.141.
[5] Kurat, a.g.e., s.141.
[6] Kurat, a.g.e., s.142.
[7] Kurat, a.g.e., s.146.
[8] Kurat, a.g.e., s.148.
Henüz yorum yok